Sizin için uygun satış danışmanını arıyoruz
Yıllardan bu yana bir sürü motor tipi insanların ağzına pelesenk oldu diyebiliriz. Bunlardan biri de hiç şüphesiz multijet motordur. Özellikle Fiat markasıyla özdeşleşen bu motor tipi, yalnızca Fiat marka araçlarda değil başka araçlarda da yer almaktadır. Bu içeriğimizde multijet motor nedir, multijet motoru ne işe yarar, özellikleri nelerdir ve hangi araçlarda bulunur gibi çeşitli soruların cevaplarını en ince detaylarına kadar sizlerle paylaşacağız.
İlk adı ile JTD günümüzde kullanılan bilindik adıyla multijet motor, Fiat Chrysler Automobiles şirketler grubu bünyesindeki araçların kullandığı CDTI teknolojisiyle üretilmiş turbo dizel motor tipidir. Bu markalar arasında yukarıda bahsetmiş olduğumuz Fiat marka araçlar da bulunsa da katalog oldukça geniştir. Dünya genelinde birçok ülkede bu motor üretilmekte ve farklı markadaki farklı modellerdeki araçlara entegre edilmektedir.
Ardı ardına 5 yakıt püskürtme sesini tek bir devir süresince yapabilen enjeksiyon sistemine sahip olan motor tipidir. Bu teknoloji dizel motor teknolojilerinin dünya çapındaki kaderini değiştiren motor olarak da anılır. 1997 yılından bu yana piyasada olan bu motor tipi ile beraber dizel araç üretimi de günden güne artmıştır. Piyasadaki en verimli dizel motor tiplerinin üst sıralarında multijet yer almaktadır.
Önceleri Unijet adı verilen motorlar revaçtaydı. İlgili motorlarda yanma sırasında yalnızca bir defa enjeksiyon gerçekleştiği için performans oldukça düşük seviyelerde kalıyordu. İçeriye giren yakıt sıkışma sırasında patlama ve yanma yaşayarak motoru hareket ettirmekte idi. Sıkıştırma esnasında sadece piston yukarı çıkarak tek seferde yakıt enjektesi yapmakta yanma odasının içinde yanma gerçeklemekteydi.
Yanmayı takiben piston tekrar aşağı doğru itilerek hareket bunu takiben tekerlere iletiyordu. Döngü bunu tekrar ederek sürdürülmek senin yanında tek enjeksiyon fikri bir süre sonra araç üreticilerine yeterli gelmemeye başladı.
Bu motorların en büyük kusurlarından biri tek seferde gerçekleştirilen enjeksiyon ve sonrasındaki yanma işlemi süresince çok gürültülü bir şekilde çalışmasıydı. Pistonun tek seferde yakıt için yaptığı hareket dönüşü esnasındaki patlamayla beraber motorda gürültü ve sarsıntıya sebep olabilmekteydi. Oluşan sarsıntı sebebiyle bine kadar tıpkı bir traktör gibi aşırı sallanıyor ve sürüş konforu neredeyse sıfıra iniyordu.
Bu eski tip motorlardaki bir diğer sorun ise ortaya çıkan aşırı gürültü ve sarsıntıya rağmen onun çok aşağısında bir güç ile aracın hareket etmesiydi. Ortaya çıkan enerjinin çok küçük bir miktarı tekerlere aktarıldığı için araçta üretilen enerji potansiyeli yükseltebilir olmasına karşın kullanılamıyordu. Bu durumda ister istemez multijet geliştirmesinin önünü açmış oldu.
Eski tip bu dizel motorların üzerine geliştirilen multijet motor dizel araç teknolojisini bambaşka bir noktaya getirdi. Geçmişteki motorlara göre daha verimli ve daha güçlü olan bu motor ile beraber artık motor içerisine daha yüksek miktarda yakıt enjekte edilebilmekte. Motor sadece tek seferde enjeksiyon edilmeyip ilk olarak yanma öncesinde, sonrasında yanma esnasında ve son olarak yanma sonrasında enjeksiyon edilmekteydi.
Multijet motor farklarına bakmak için elimizde karşılaştırılabilecek yegane unsur geçmişteki dizel motorlardır. Bunlarla beraber farklarından bahsetmek gerekirse ilk olarak değinilmesi gereken şey ise şüphesiz araçların yakıt verimliliğinin daha yüksek olması ve artık daha büyük performans sergilemelidir. Buna ek olarak daha az sarsılan ve daha az gürültü yapan multijet motor, geçmiş dizel motorlara göre araç sürüş konforunu ve çevreye olan etkisini de olumlu yönden etkilemektedir.
Yeni geliştirilen multijet motorla beraber motorun ani darbe hissetmesinin önüne geçilerek bir veya 2 kez sıkıştırma sonucunda ufak yamalarla başlangıç sağlanmaktadır. Daha sonrasında ise yine daha büyük bir enjeksiyon gerçekleşmesi yerine küçük 2 enjeksiyonla beraber yanma sırasında işlemlere yine devam edilmektedir. Basınç ve sıcaklığın zirveye ulaştığı bu anlarda ilk yanma gerçekleşirken sonrasında genişleme sonucu soğuma ve ardından yanmayan kalan oksijeni yakabilmek için ikinci enjeksiyon gerçekleşmesi meydana geliyor. Bunun sonucunda motorun tüm potansiyelini kullanmak mümkün hale geliyor ve daha fazla tekerlere aktarılabilecek enerji ortaya çıkıyor.
Üçüncü ve son yanma kısmında ise kalan küçük enjeksiyonları da yapılarak ana amaç egzoz sıcaklığını arttırmak olacak şekilde işlem finalize ediliyor ve egzoz emisyon miktarı da daha az zarar veren kirletici maddeler ile geçmişe yönelik karşılaştırılmasına göre oldukça başarılı bir iş yapıyor.
Multijet motor özellikleri yıldan yıla oldukça gelişmiştir. İlk çıktığı 1997 yılından bu yana oldukça gelişen motor üretim ve amaç doğrultusunda da farklı özellikleri ortaya koydu. Günümüz dünyasında kullanılan multijet motor özellikleri birbirlerinden farklı olmakla beraber tek bir özellik kataloğu oluşturmak oldukça zordur.
Günümüzdeki multijet motorlar yanma başına 8 enjeksiyona kadar çıkabilmenin yanı sıra daha çevreci ve daha az yakıt tüketen motorlar haline geldi. Buna ek olarak performans göstermesi amacıyla üretilmiş ve yine aynı yüzleri taşıyan multijet motorlar da bulunmakta.
Günümüzde genel olarak Fiat markasının araçlarında bulunan multijet motor geçmişte yüzlerce araba modelinde yer almaktaydı. Aşağıdaki bölümde sadece Fiat araçlara yer vermemek için geçmiş dönemde multijet motor ile beraber çıkar ve beğeni toplayan araçlara da yer verdik.
Söz konusu bir araç filosuysa, yeni satın alınacak temiz bir arabaysa, sık sık arızalanmayan bir arabaysa veya düşük yakıt tüketimi ise neredeyse her devirde bunlara cevap kuşkusuz Fiat Egea diyebiliriz. Multijet motoru bünyesinde bulunduran bu araç bu yıl 5 farklı kasa tipinde piyasaya sunuldu. Bu kasa tiplerinin içerisinde sedan, hatchback, station wagon, cross ve cross wagon kasa tipleri yer almaktadır. Sedan araç tiplerinde 3 farklı multijet motor seçeneği bulunur. Hatchback, station wagon ve cross arabalar için ise 2 farklı multijet motor seçeneği bulunmaktadır. Cross wagon araç ise yalnızca bir adet motor seçeneğiyle seçilebilir.
Sedan 1.3 MULTIJET II 95 HP; 184 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 12,8 saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,1 litre yakıt tüketmektedir.
Sedan 1.6 MULTIJET II 130 HP; 212 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 9,6 saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,4 litre yakıt tüketmektedir.
Sedan 1.6 MULTIJET DCT 130 HP; 209 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 9,8 saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,5 litre yakıt tüketmektedir.
Hatchback 1.3 MULTIJET II 95 HP; 181 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 13,3 saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,4 litre yakıt tüketmektedir.
Hatchback 1.6 MULTIJET DCT 130 HP; 207 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 10 saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,5 litre yakıt tüketmektedir.
Station Wagon 1.3 MULTIJET II 95 HP; 180 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 13,2saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,4 litre yakıt tüketmektedir.
Station Wagon 1.6 MULTIJET DCT 130 HP; 206 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 10,1 saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,6 litre yakıt tüketmektedir.
Cross 1.3 MULTIJET II 95 HP; 173 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 13,8 saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,4 litre yakıt tüketmektedir.
Cross 1.6 MULTIJET DCT 130 HP; 200 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 10,2 saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,6 litre yakıt tüketmektedir.
Cross Wagon 1.6 MULTIJET DCT 130 HP; 199 km/s maksimum hıza ulaşırken 0’dan 100 km/s hıza 10,2 saniyede ulaşmakta. Araç 100 km’de ortalama olarak da 4,7 litre yakıt tüketmektedir.
Alfa Romeo Giulietta hakkında konuşacaksak fiyat haremine göre her zaman için güçlü bir araç olduğunu söylemek gerek. Listemizde yer alan 2016 model Giulietta da performanslı araçlar arasında yer alıyor. Araç kapısının altında bulunan 2.0 JTDm 175 HP TCT motoruyla beraber muazzam performans göstermekte. Araç saatte maksimum 219 km orada ulaşırken, sıfırdan 100 km hıza çıkması ise 7,8 saniyesini alıyor. Yakıt tüketiminde oldukça cimri olan bu araç şehir dışında 100 km için 3,8 lt yakıt tüketirken şehir içinde ise 100 km için 5,1 lt yakıt tüketmektedir. Aracın ortalama yakıt tüketim miktarı ise kayıtlara 4,3 lt olarak geçilmekte. Bu performansına göre sunduğu özellikleri ve yakıt tüketim miktarı o bir hayli düşük demek gerek.
İlk çıktığında oldukça ses getiren 2018 Jeep Renegade güçlü veya ağırlığına göre hızlı bir araba olarak piyasaya sunulmuştu. Çok fazla rastlamadığımız 2.0 lt multijet 4 çeker bir arabaydı. Araç içerisindeki şanzıman ddct teknolojisine sahip olan 9 ileri otomatik bir vitestir.
2018 Jeep Renegade’in kaputunun altında 170 beygir gücünde 4 silindirli 2.0 L Multijet Dizel 4x4 Trailhawk bir motor yer almaktadır. Motor güçlü olmasının yanı sıra oldukça düşük seviyelerde de yakıt tüketmektedir. Maksimum olarak saatte 196 km hıza ulaşan araç, sıfırdan 100 km hıza ise 8,9 saniyede çıkabilmektedir. Araç şehir içinde 100 kilometrede 6,9 lt yakıt tüketirken şehir dışında 100 ise 5,1 litre yakıt tüketmektedir. Ortalama olarak yakıt tüketim oranı ise 100 km için 5,8 litredir. Bu kadar ağır ve beygir gücü yüksek bir araç için oldukça düşük bir yakıt tüketimi diyebiliriz.
Bir araç motorunun ömrünü belirleyecek yegane unsur o aracın nasıl bakıldığı ve nasıl kullanıldığıdır. Eğer sürücü aracının rutin bakımlarını aksatırsa ve aracı tabiri caizse haşin kullanırsa gerek motor gerekse aracın diğer donanımlarının ömrünü oldukça kısaltacaktır. Bir araç motorunun ömrü raftaki bir besin gibi değildir. Günümüzde 20 yüzyılın başında yapılmış araçlarda yer alan motorlar restore edilmiş ve kullanılabilir biçimler. Bu motorların ömrünün sonlanmadığı ağır veya hafif bir bakım sonucunda çalışabilir hale geldiği göz önüne alındığında ağır kaza geçirmemiş ve ağır hasar almamış her motor uzun yıllar boyunca kullanılabilir bir niteliğe sahiptir.
Eğer aracınıza gereken bakımı sağlar ve yolda dikkatli bir sürüş biçimini benimserseniz aracınızın arızalanma miktarı da oldukça düşecek. Bu doğrultuda strese girmeyen multijet motorun ömrü günden güne artacak.
Yazar : Çetaş