Sizin için uygun satış danışmanını arıyoruz
Araç sürücülerinin büyük bir çoğunluğu geçiş üstünlüğünün ne olduğunu bilmemektedir. Bu hiç elimizde geçiş üstünlüğü nedir, hangi durumlarda kullanılabilir, sıralaması nedir, ihlali durumunda ne olur ve hangi cezalar ile karşılaşılabilir gibi tüm detaylarıyla vermekteyiz.
Geçiş üstünlüğü ne demektir?
Geçiş üstünlüğü iki farklı anlama gelmektedir. İlki devlet tarafından tanımlanan görevli olan kurum ve kuruluşlara ait gerekli hallerde trafikte diğer kullanıcılardan bağımsız olarak ilerlemesidir. Bu eylem esnasında diğer kullanıcılar sol şeritten sağ şeritte geçerek sol şeritten gelecek geçiş üstünlüğü olan gide araca yol vermek zorundadırlar. Bir diğer geçiş üstünlüğü trafik kurallarının önce belirlenmiş kavşak çıkışları çıkışlarında hangi araçların öncelikli olarak geçebileceğini belirleyen kurallardır.
Geçiş üstünlüğü hangi durumlarda kullanılabilir?
Geçiş üstünlüğünü ilk anlamıyla ele alarak şunu diyebiliriz ki ilgili kanun çerçevesinde bu hakka sahip olan ve alması gereken bir durumun içinde kurumlara ait araçlarla üstünlüğü kullanılabilir. Bu üstünlük yalnızca resmî kurumlara ait olan araçlara ve resmi görevlere sağlanmaktadır sivil bireyler üstünlüğe sahip değildirler.
Üstünlüğüne verilebilecek en net örnek ambulanslar olacaktır. Yaralı veya hasta taşıyan ambulanslar sireni aç sol şeritten hızlıca giderken diğer araçların ambulansta yol verdiğini gözlemlemişsinizdir. Ambulansa burada sunulan hakkın adı geçiş üstünlüğü olarak adlandırılır. Sadece ambulansta kalmayan bu durum polis araçları, devlet tarafından görevlendirilen Güvenlikten sorumlu yetkililer, itfaiye araçları gibi çeşitli araçlara da hak tanınmıştır. Fakat şunu belirtmek gerekir ki bu hakka sahip olunması her daim yetkili kişilerin her daim bu geçiş üstünlüğünü kullanabileceğim manasına gelmez. Eğer görevin veyahut durumun dışında trafikte avantaj yakalamak adına böyle bir duruma sığınıyor bu görevi kötüye kullanmaya girer ve cezai yaptırımları bulunur.
Geçiş üstünlüğü sıralaması nasıldır?
Geçiş üstünlüğü sıralaması aşağıdaki şekildedir:
Yaralı ve acil hastaların taşındığı ilk yardım araçları, ambulanslar
Doku ve organ nakli için taşıma hizmetinde bulunan araçlar,
İtfaiye ve benzeri afet müdahale araçları,
Sanık ve suçluları takip eden güvenlik güçlerine ait araçlar,
Trafik kazası olan bölgeye giden polis araçları,
Buzlanmış ve kardan görünmeyen yollarda Yolları temizlemek adına çalışan belediye veya resmi görevli araçları,
Acil durumlara müdahale için görevlendirilmiş resmi araçlar,
Devlet tarafından tanınmış korunan kişiler ve korumalarının araçları,
Değinilmesi gereken diğer bir konuda kavşaklarda geçiş üstünlüğü olabilir. Acil durum ve özel amaçlı kullanılan geçiş üstünlüğün bir diğer durum da kavşaklarda çokça kazaya sebep olan fakat belli bir trafik kuralı çerçevesinde de belirlenmiş olan kavşaklarda geçiş üstünlüğüdür. Bu tabir kimi zaman kavşaklarda geçiş sırası olarak da adlandırılmaktadır.
Kavşaklardaki geçiş üstünlüğü ya da diğer adıyla geçiş sıralaması trafiğin güvenli bir şekilde akması için oldukça önemlidir. Bunları uyarak kavşaklardan çıkışlarda şekilde araç kullanmanız mümkün hale gelir. Geçiş üstünlüklerini sağlamadan önce şunu belirtmemiz gerekir ki kavşağa giren tüm araç sürücülerinin hızlarını düşürmesi gerekir.
Geçiş üstünlüğü sıralaması şu şekildedir:
Yukarıda belirlenmiş geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar
Güzergahta ilerlemekte olan tramvaylar
Tramvay hattında bulunan diğer araçlar
Bölünmüş yol olması halinde bölünmüş yoldan gelen kişiler
Tali yoldan ana yola çıkılıyorsa ana yolda seyreden araçlar
Döner kavşakta seyir halinde olan araçlar
Motorsuz araç kullanılıyorsa motorlu araçlar
Büyük iş makinesi ve traktör kullanan kişiler için diğer motorlu araç sürücüleri
Sol kısımdan gelindiği durumlarda sağdan gelen araçlar
Kavşaklarda geçiş üstünlüğü yani geçiş sıralaması yukarıda belirtilen şekildedir. Bunları uyulması durumunda trafik kazaları oranlarda düşmektedir. Trafiğin aksaması ve yavaşlamasını genellikle bu tip kavşaklardaki önceliklere önem verilmemesi sebebiyle olmaktadır. Bu durum kameralara yakalandığı anda şikâyet halinde idari para cezası olarak tarafınıza da yansıtılabilir.
Geçiş üstünlüğünü ihlal etme durumunda ne olur?
Trafikte geçiş üstünlüğü olan bir araçla karşılaşıldığında yapılması gereken tek şey ilgili araca trafiğin akışını bozmadan yol vermektir. Bu esnada ani ve panik davranmak kazalara yol açacağı için trafik işleyişine dikkat ederek yol vermek daha mantıklıdır. Geçiş üstünlüğü bulunan araç hangi şeritten geliyorsa o şeridi işgal etmeyen ve güvenli olan Başka Bir Şehirde geçerek yol verilebilir. Bunun yapılmaması durumunda belli başlı cezalar bulunur.
Geçiş üstünlüğünü ihlal etmenin cezası var mıdır?
Geçiş üstünlüğünü ihlal etmek Karayolları trafik kanununun 70 maddesince yasaklanmıştır. Sürücüler geçiş üstünlüğü olan araçlara izin vermedikleri durumlarda ceza öderler. Bunun yanı sıra zorunluluk olmadığı halde geçiş üstünlüğü hakkını kullanan araçlara da ceza uygulanmaktadır.
2024 yılı için belirlenmiş ilgili kanun maddesi cezası 690 TL'dir. Bu ceza 15 gün içerisinde ödendiği takdirde %25 indirimli şekilde 517,50 TL şeklinde ödenecektir. Ceza hem geçiş üstünlüğü hakkını engelleyenler için gece üstünlüğü hakkını zorunluluk olmadığı halde kullanılanlar için aynıdır.
Trafikte geçiş üstünlüğü kimi zaman yetkili otoritelerce yanlış şekilde kullanılabilmektedir. Bu gibi durumları tespit ettiğinizde resmi makamlara başvurarak ilgili yetkililer hakkında şikâyette bulunabilirsiniz. Unutmayın ki trafikte herkes kurallara uymak zorundadır.
Yazar : Çetaş