Sizin için uygun satış danışmanını arıyoruz
Tüm araba kullanıcılarının tercih ettiği bir vites türü vardır. Kimi kullanıcılara otomatik vites araç tercih ederken, kimileri de manuel vites araçlara yönelmektedir. Bunun kimi zaman teknik sebepleri bulunurken kimi zamanda kullanıcıdan kullanıcıya sübjektif sebepleri olabilmektedir.
Bu içerikte bu tartışmanın taraflarından olan otomatik vites arabalar üzerine bazı bilgiler sunacağız. Sunulan içerik; “Otomatik vites daha iyidir!” veya “Otomatik vites daha kötüdür!” mesajını taşımayıp teknik bilgilendirme amacı taşıyacaktır.
Otomatik araçları kullanırken ne yapılmalı, nelere dikkat edilmeli aşama aşama sizin için anlattık.
Araca ilk binildiği anda birkaç noktaya dikkat etmek gerekir. Kalkışa geçmeden önce herkesin emniyet kemerleri takılı olmasıdır. Daha sonrasında konforunuza uygun olarak koltuk, aynalar ve direksiyon ayarlanmalıdır. Marş çevrilmeden önce el freni çekili ve vites P konumunda olmalıdır.
Marş çevriminin ardından sağ ayak ile frene basarak vites D konumuna getirilmelidir. Daha sonrasında el freni indirilmeli ve yine sağ ayak ile gaz pedalına hafifçe basılmalıdır. Vites değişimi tamamen aracın kendi içerisinde yapılacağı için kalkış için farklı bir vites aksiyonu alınmasına gerek yoktur. Tek dikkat edilmesi gereken sert şekilde kalkmaktan kaçınmaktır. Aksi senaryoda otomatik vites araçlar manuel araçlara göre daha hızlı şekilde zarar görebilirler.
Otomatik araba ile geri geri gitmek için ilk olarak fren yardımı ile durmak gerekmektedir. Hemen ardından vites R konumuna getirilerek gaz yardımı ile geri geri gitmek mümkündür.
Araç park aşamasını tamamlamanın ardından fren yardımı ile araç durdurulmalıdır. Hemen ardından vites P konumuna getirilmeli ve ardından el freni çekilmelidir. Sürüş sırasında risk barındırmamak için araç tamamen durmadan P veya R konumlarına geçişten kaçınılması gerekir.
Yokuşta otomatik vites arabalar ile hareket etmek manuel araçlara oran ile daha konforludur. Araçların sadece fren ve gaz yardımı ile vites üzerinde aksiyona gerek kalmadan inmesi ve çıkması kullanıcı için fazla iş yükü doğurmaz. Yokuş inişinde manuel vitese geçerek düşülebilir ya da fren yardımı ile kontrol yapılabilir. Çıkışta ise yine vitesi artırmaya gerek kalmadan sadece gaza basarak konforlu şekilde sürüş mümkündür.
Aracın kaç vites olduğu kullanılacak araç marka ve modeline göre değişmektedir. Bunun yanı sıra otomatik araba vitesleri için genelleme yapılır ise 4 farklı temel vites konumu ve 1-2-3 sabit vites konumları bulunduğu söylenebilir.
Temel Vites Konumları ve Özellikleri
P vites konumu: Park konumu olarak adlandırılmakta ve bu sebeple “P” harfi ile simgelenmektedir.
R vites konumu: Geri vites olarak adlandırılmaktadır, geri geri gitme için kullanılır. İngilizce “Reverse” kelimesinin kısaltımıdır.
N vites konumu: Boş vites olarak adlandırılmaktadır. İngilizce “Neutral” kelimesinin kısaltımıdır.
D vites konumu: Sürüş vitesidir, araç hareket halinde iken bu vites konumuna getirilir. İngilizce “Drive” kelimesinin kısaltımıdır.
Sabit vites konumlarına gelirsek;
1 Konumu: Bu konum kimi araçlarda “L” olarak ifade edilmektedir. Manuel araçlardaki 1.vitese karşılık gelen bu viteste maksimum olarak 30 km/s hıza ulaşmak mümkündür.
2 Konumu: Bu viteste araç 3. Vitese geçiş yapmadan maksimum 60 km/s hıza kadar çıkmaktadır.
3 Konumu: Kimi araçlarda “D3” olarak gösterilen bu konumda araç 100 km/s hızın üzerine çıkmadan seyir eder.
Eğer uzun süre manuel vites araç kullanılmış veya ilk defa otomatik vites araba kullanılıyor ise bazı noktalarda dikkatli olmak gerekmektedir. Otomatik araç için arıza ve kullanımda kaza ihtimallerini ortadan kaldırmak için dikkat edilmesi gereken noktalar bu bölümde yer almaktadır.
Manuel araç kullanan veya yeni kullanmaya başlan bireylerde otomatik aracı iki ayak ile kullanma davranışı gözlemlenebiliyor. İki ayak ile kullanım debriyaj sebebi ile manuel araçlar için gerekli olsa da otomatik araç için önerilmemektedir. İki ayakla kullanılması halinde krizi durumlarında iki ayak ile hem gaza hem de frene basılması sıkça karşılaşılan bir durum. Bundan dolayı fren sıvısı, şanzıman sıvısı ve tork konvertörü zarar görmekte. Bunu engellemek için tek ayakla kullanmak gerekiyor.
Herkesin bileceği üzere araba kullanımında tek el direksiyonda iken diğer elin viteste olduğu görüntü oldukça alışıldık bir durumdur. Manuel araçlar için kullanım kolaylığı sağlayan bu davranış, otomatik vitesli araba kullanımında zararlıdır. Uygulanan baskı şanzıman dişlilerine uzanan bir dizi olayı tetiklerken günün sonunda şanzımanda hasar oluşabilmektedir.
Trafikte beklerken veya aracı çalışır halde bırakırken vitesin D konumunda olmaması gerekir. Bulunulan senaryoya göre P ve N konumlarını kullanmak gerekir. Park halinde beklerken P konumu oldukça idealdir. Aksi takdirde vites D konumunda uzun beklemeler aşırı ısınma sonucu şanzıman başta olmak üzere bir dizi iç donanıma zarar verebilir.
Otomatik araç sürücülerinin birçoğu boş viteste yakıt tasarrufu olacağını düşünse de durum böyle değil. Boş vitesi kullanımı yakıt tasarruf yapmadığı gibi frenler üzerindeki kontrolü devre dışı bıraktığı için büyük kaza riski de barındırmaktadır. Manuel araç kullanıcıları için gerekli olan bekleme ve yokuş inerken vitesi boşa alma durumu otomatik araçlar için yapılmaması gereken bir aksiyondur. Bu gibi durumlarda vites D konumunda bırakmak hem araç için hem de kaza riskini en aza indirmek oldukça önemlidir.
Otomatik arabanın çalışması hakkında detaylı fikir sahibi olmak için şanzıman yapısına dikkat etmek gerekir. Otomatik şanzımanlardaki dişli yapısı manuel veya yarı otomatik araçlardan biraz daha farklıdır.
Otomatik şanzıman sistemlerinde en önem arz eden kısımlardan biri gezegensel dişli sistemidir. Güneş dişlisi, gezegen dişliler ve halka dişliler olmak üzere işi yapan üç farklı sınıf bulunur. Bu sistemlerde iki giriş bulunurken, motordan gelen güç 2 girişten geçerek tek çıkışa yönlendirilir. Hızlanmak için halka dişlisinin hızı güneş dişlisine oranla artırılır. Geri vites konumunda ise güneş dişlisi tam tersi istikamete göre hareket eder.
Mil kısmında ise giriş mili, ara mil ve çıkış mili olmak üzere üç bölüm bulunurken güç aktarımı birçok diskten oluşan kavrama takımları kullanılır. Kavrama takımı sayesinde çıkış gücü (hız oranları) aktarılmaktadır. Giriş mili güneş dişlisini döndüren kısımken çıkış hızı giriş hızının 1/3’ü kadar olur.
Bu gibi birçok dişli sisteminin her viteste farklı aksiyonlar alması otomatik araba yapısının nasıl çalıştığını ortaya koymaktadır. Kısa şunu söylemek mümkündür; dişli sistemlerinin yapıları ile beraber güç üretimi ve hız elde edimi sonrası yapı kendi kendine vitese gerek duymadan farklı seviyelere geçiş yapabilir. Tek istisna geri geri gitme aksiyonudur. Geri geri gitmek sadece güneş dişlisinin terse hareketinde meydana geldiği için vitesi R konumuna getirmek gerekir.
Manuel araçlarda aracın Stop konumuna gelmesi alışılageldik bir durum olsa da otomatik araçlar için durum tam tersidir. Otomatik araba sürücüleri, bu gibi durumlarda dikkatli olmalıdır. Manuel araçların aksine otomatik araçların stop etmesi bir dizi arıza veya kalitesiz yakıt kullanımı sebebi ile gerçekleşmektedir.
Detaylı şekilde otomatik araba stop nedenleri:
,
,Otomatik vites arabalar nasıl çalışır? Otomatik araçlar nasıl kullanılır ve kullanırken nelere dikkat etmek gerekir tüm detayları ile sizin için anlattık!
Yazar : Çetaş Dijital